Health Centers
Ans heeft een aantal Health Centers in de provincie
bezocht. Er was bezoek uit Guernsey, een van de Kanaaleilanden dat voor de kust
van Normandië ligt. De semi Britse overheid van dit kanaaleilandje
stelt een fonds beschikbaar waaruit projecten voor ontwikkelingslanden gefinancierd
kunnen worden. Via VSO hebben zij een donatie gedaan aan het ziekenhuis in
Stung Treng en een 6-tal Health Centers in onze provincie. Ans is uitgenodigd
om dit bezoek mede te begeleiden.
De gezondheidszorg in Cambodja is gecentreerd rond een Referral Hospital en Health Centers in de
buitengebieden. Voor Stung Treng zijn dit 11 Health Centers. Deze hulpposten zijn
de laatste jaren door buitenlandse fondsen behoorlijk vernieuwd. De meeste
centra beschikken over een klein zonnepaneel voor elektriciteit en een
waterput, al staat die aan het eind van het droge seizoen vaak leeg. De
watervoorziening moet dan van kilometers ver aangevuld worden. De Health Centers hebben een ruime taak. Het zijn algemene hulpposten waar mensen terecht kunnen voor zorg en
informatie. Maar ook om te bevallen. In principe zijn de centra de gehele dag
bemand maar in de praktijk zijn ze een aantal uren per dag, vooral in de
ochtend, geopend. De verloskundige is
oproepbaar en in enkele gevallen hebben ze de gelegenheid om te overnachten.
Verloskundigen
solliciteren niet naar een baan.
Na hun opleiding moeten ze voor het ministerie
van gezondheid een examen doen en als ze slagen worden ze ergens geplaatst. In
de praktijk van het alledaagse Cambodja speelt geld hierin een rol. Wanneer de
verloskundige of haar familie in staat zijn wat te schuiven dan kan een beter
plekje gevonden worden dan wanneer dit niet het geval is. De armere en minder
invloedrijke verloskundigen komen zo in de afgelegen wildernis terecht. Ver van
huis, familie en vrienden om hun beroep uit te oefenen. De laatste jaren is er
oog voor deze onaangename situatie en proberen collega’s onderling, in overleg
met de regering, plaatsen te ruilen om zo een wat plezierigere werksituatie te creëren.
Het Guernsey fonds voorziet in 10 bedden met
matrassen, een sterilisator, een echoapparaat en een koelkast voor het
ziekenhuis. Voor de Health Centers verlosbedden en in het geval van het centrum
in Samaki het boren van een waterpomp en de aanleg van een zonnepaneel. Samen
met Biju, zijn baas van het ‘Provincial Health District’ (PHD), de nieuwe
‘Health manager’ van VSO en Nick uit Guernsey is Ans maandag en dinsdag op inspectie
geweest.
Maandag begint het programma met een presentatie
van het PHD over de gezondheidssituatie in de provincie Stung Treng. Voor deze
bijeenkomst zijn de directeuren van het ziekenhuis en de Health Centers
uitgenodigd. Het is voor Ans nuttig om ook deze mensen te ontmoeten.
Een aantal statistieken ten aanzien van moeder en kind
passeren de revue. Het overlijdenspercentage van moeders is 0,2% en van baby’s
1,8%. Ter vergelijking met Nederland zijn deze percentages voor moedersterfte
0,006% en babysterfte 0,3 %. Voor wat betreft Cambodja zijn deze getallen een
aanzienlijke verbetering met 10 jaar geleden. Slechter af zijn ze in de armere
Afrikaanse landen met een moedersterfte van 0,8 % en een babysterfte van 4%.
Het
meest opvallende voor Ans is echter het lage percentage keizersneden van
slechts 2,5 %.
Mogelijk komt dit door de slechte bereikbaarheid van het
ziekenhuis, armoede en of gebrek aan informatie. In Nederland ligt het aantal keizersneden inmiddels rond de 20% mede omdat
vrouwen in toenemende mate om deze ingreep vragen en die voor de gynaecologen
in onze goed voorziene ziekenhuizen relatief
eenvoudig uit te voeren is. In de afgelegen gebieden bevallen nog veel vrouwen onder
begeleiding van een traditionele vroedvrouw. Voorlichting van de regering over
de gevaren hiervan maakt dat dit geleidelijk minder wordt.
’s Middags is er een Health Center langs de Mekong
bezocht zo’n 50 km buiten Stung Treng. Het centrum voorziet in de behoefte van
het gehele district en niet alleen het dorpje waar het gebouwd is. In dit
centrum heeft men met geld uit Guernsey al
eerder een zogenaamd wachthuis laten bouwen. Hier kunnen vrouwen terecht die zo
afgelegen wonen dat ze niet in staat zijn om thuis de bevalling af te wachten. In
het wachthuis is tevens een verloskamer en een ruimte waar de mensen 2 dagen na
de bevalling kunnen blijven. De vrouwen worden in deze periode met plaatjes voorgelicht over de verzorging, hygiëne, voeding en borstvoeding. Vervolgens gaan ze zonder verdere hulp naar huis. In
Nederland ondenkbaar. De vierde dag na een bevalling is vaak een kritische dag.
Borstvoedingsproblemen of een kind wat geel ziet. Misschien komen dit soort
problemen hier minder voor maar daarvan zijn we niet op de hoogte.
De aanwezige uitrusting voor de partus is minimaal maar
wel voldoende. Mensen brengen meestal hun eigen keukenpapier mee. De tissues
gebruiken ze als celstofmatjes en als die er niet zijn dan gebruiken ze niets of
de sarong van de vrouw. Een luier is vaak een driehoekige dunne doek en als het
kind geluk heeft dan ligt er een keukenpapiertje in. De man wordt geacht om
alles op te ruimen en schoon te maken. Ja, ja, daar kunnen we misschien nog wat van leren mannen. Na de bevalling wordt er niet gedoucht, maar gepoetst.
Ans heeft veel respect voor de verloskundigen die in deze hulpposten hun werk verrichten. In ieder district zijn er 1 of 2 secundaire verloskundigen
en voor de rest werken er primaire verloskundigen. De secundaire verloskundigen
hebben een 3 jarige opleiding maar de primaire verloskundigen hebben slecht 1
jaar scholing gehad en zeer weinig praktische ervaring. Ga er maar aan staan. Van hen wordt verwacht dat ze zelfstandig een
bevalling begeleiden. Gelukkig zijn
er wel 3 ambulances gedoneerd door China. Dit Health Center heeft
er een toebedeeld gekregen. Hopelijk hebben ze ook een chauffeur en gaat er een
verpleger mee tijdens het transport. De benzine wordt door de regering betaald.
Vroeger was dit nog al eens een probleem omdat niemand de benzine kon of wilde
betalen.
Dinsdag na een gezamenlijk ontbijt op pad naar een
centrum op 80 km afstand. Het ligt heel geïsoleerd in de jungle en voorziet in
de behoefte van een uitgestrekt gebied langs de grens met Laos. Mede door de
nieuwe brug over de Mekong en de aanleg van een weg door de Chinezen komen er
in dit gebied meer en meer mensen te wonen.
De bestaande gemeenschappen liggen echter heel erg verspreid in het oerwoud en gebruiken eerder de rivier dan wegen voor transport.
De bestaande gemeenschappen liggen echter heel erg verspreid in het oerwoud en gebruiken eerder de rivier dan wegen voor transport.
Het is mooi om te zien dat er in het centrum voortdurend mensen in- en uitlopen voor hulp. Interessant voor Ans is
een zwangerschapscontrole maar er komen ook vrouwen met hun kinderen voor
vaccinaties. Zo functioneert de hulppost ook als consultatiebureau. Er is een staf aanwezig van verloskundigen en verpleegkundigen.
De verloskundigen zijn vrouwen en de verpleegkundigen mannen. De verpleegkundigen functioneren hier als dokters want die zijn niet aanwezig in de Health Centers.
De verloskundigen zijn vrouwen en de verpleegkundigen mannen. De verpleegkundigen functioneren hier als dokters want die zijn niet aanwezig in de Health Centers.
Helaas zijn de gedoneerde bedden gynaecologische
tafels en geen verlosbedden. Het bloed kan niet goed en hygiënisch opgevangen worden. Door kleine aanpassingen is daar wel iets
aan te doen. Maar het blijft suf.
De verloskundigen staan achter het bed en niet zoals in ons land aan de zijkant.
De verloskundigen staan achter het bed en niet zoals in ons land aan de zijkant.
De enige goede tafel is door een andere organisatie
gedoneerd. Hij staat tegen de muur en er is nauwelijks ruimte voor de
verloskundigen om te assisteren bij een bevalling. Het hoofd van het centrum
wil een stuk van het aanrecht weg laten halen zodat er meer ruimte voor de
verloskundige ontstaat. Ans heeft een eenvoudiger advies. Wanneer ze het bed 90 graden draaien kan het aanrecht intact
blijven en de verloskundige aan 2 kanten van het bed staan. Simpele oplossing
en goedkoop. In dit centrum is er een wachthuis en slaapruimte in aanbouw voor
de zwangeren en de verloskundigen die ’s nachts op wacht staan.
De lunch wordt in een restaurantje naast het Health
Center genuttigd. Grappig is dat door het neerzetten van zo’n hulppost er al
snel winkeltjes, zaakjes en dus ook eten opduikt. Vervolgens zijn er nog 2 centra bezocht.
Allen zijn op dezelfde manier gebouwd en redelijk voorzien van uitrusting en personeel.
Allen zijn op dezelfde manier gebouwd en redelijk voorzien van uitrusting en personeel.
Al met al een geslaagd bezoek aan de Health Centers. Het
is voor Ans interessant om meer van de gezondheidscentra
in de afgelegen gebieden te weten en te ervaren hoe mensen onder moeilijke
omstandigheden moeten werken.
Ze functioneren ver van het ziekenhuis met slechte vervoermogelijkheden. 3 Ambulances voor een gebied zo groot als Friesland, Groningen en Drenthe met slechte zandwegen maakt dat de verloskundigen veelal op zichzelf zijn aangewezen. Tijdens het regenseizoen zijn deze gebieden nog moeilijker te bereiken met glibberige of weggespoelde wegen. Ja, veel waardering voor de nauwelijks opgeleide verloskundigen die hier bevallingen moeten begeleiden.
Ze functioneren ver van het ziekenhuis met slechte vervoermogelijkheden. 3 Ambulances voor een gebied zo groot als Friesland, Groningen en Drenthe met slechte zandwegen maakt dat de verloskundigen veelal op zichzelf zijn aangewezen. Tijdens het regenseizoen zijn deze gebieden nog moeilijker te bereiken met glibberige of weggespoelde wegen. Ja, veel waardering voor de nauwelijks opgeleide verloskundigen die hier bevallingen moeten begeleiden.
Ans heeft besloten, nu er in het ziekenhuis geen
studenten zijn, om de preceptors trainingen te laten geven aan deze
verloskundigen. Een andere NGO, Save the Children, ondersteunt een bijscholing
van 3 weken in het ziekenhuis voor alle Health Center verloskundigen. Ans heeft
geregeld dat een van de begeleiders deze week 4 nieuwsgierige jonge
verloskundigen training in hechten heeft gegeven. Zo kan de preceptor oefenen
in het geven van de training en snijdt het mes aan twee kanten. De begeleiders
worden vaardiger in het geven van de training die ze later aan de studenten
kunnen geven en de Health Center verloskundigen worden bijgeschoold.
Zo breidt Ans haar heilzame invloed verder uit.
Li Hai