Ans en Martin

Slow start

In Nederland is de zomertijd voorbij. In Cambodja zijn de dagen korter dan in juli maar het blijft zomer. Met af en toe een kletterende hoosbui loopt het regenseizoen op haar einde. De rijst groeit gestaag. Nog een week of twee schatten we en de eerste rijst kan geoogst worden.

Zijn we zelf alweer full swing aan de slag? Nou nee niet echt. Vorige week waren de Cambodjanen Pchum Ben aan het vieren en bleken alle overheidsinstellingen gesloten. Deze week met goede moed naar school (RTC) en het ziekenhuis maar er gebeurt weinig.

Het hoofdverloskunde van het ziekenhuis is in Phnom Penh. Afspraken om iets te ondernemen met de aanwezige praktijkbegeleiders en verloskundigen worden dan ook uitgesteld.

Voor wat betreft het RTC. Ans wil graag het stageformulier gaan introduceren bij de provinciale ziekenhuizen in N-O Cambodja en Health centra in de provincie Stung Treng. De studenten gaan binnenkort op eindstage en het formulier is een goed middel om hun bezigheden bij te houden. Tot haar verbazing en ergernis blijkt men in de afgelopen twee maanden helemaal geen enkele vooruitgang geboekt te hebben. De formulieren zijn niet in de betreffende ziekenhuizen geïntroduceerd.
De redenering is even eenvoudig als gekmakend. Er is geen geld om een stafdocent de formulieren in de betreffende ziekenhuizen en Health centra te laten introduceren. Gebrek aan extern geld is het zich voortdurend herhalende dilemma.

Als men in Cambodja een workshop bijwoont of geeft is men niet aanwezig op het werk en wordt er geen salaris ontvangen. Dit maakt dat men betaald wil worden voor het volgen of geven van workshops. Het lastige is dat VSO in de ogen van de school (en het ziekenhuis) te weinig betaalt. Andere NGO’s en de overheid hanteren een hoger vergoedingstarief en dat maakt dat de animo om voor VSO iets te doen gering is. Men wacht liever tot er weer wat overheidsgeld beschikbaar komt. Aangezien de overheid dit jaar geen budget meer beschikbaar stelt voor het RTC is men geneigd tot volgend jaar te wachten. En dan is het nog maar de vraag of er iets gebeurt. 

Het moge duidelijk zijn dat dit tegen de zin van Ans is. Okay, afspraken maken met iemand die enige beslissingsbevoegdheid heeft en vervolgens zien in hoeverre VSO bereid is een hogere vergoeding te betalen. 

Wordt vervolgd.

De frustratie is en blijft het verschil in cultuur. Cambodja is geen Nederland. Dat weten we natuurlijk al vanaf de eerste dag maar het blijft een valkuil.

Ans is wel druk bezig. Echter niet met de zaken die ze graag wil doen. Administratie en invullen van formulieren voor het VSO hoofdkantoor. Tijdens onze afwezigheid zijn de poppetjes in Phnom Penh weer veranderd. Er is een nieuwe directeur aangesteld en hij dient VSO Cambodja op de kaart te houden door het Cambodjaanse belang te vertegenwoordigen op het hoofdkantoor in Londen.Ook Ans heeft een nieuwe manager. Inmiddels haar 4^e. Hij heeft haar schijnbaar niet in Nederland willen lastig vallen maar wil graag gisteren allerlei rapportageformulieren hebben. Kwartaalcijfertjes en gedetailleerde plannen voor het komende kwartaal.

Deze invuloefeningen heeft Ans natuurlijk al wel eerder gemaakt maar het blijken er meer te zijn dan haar vorige programma managers verlangden. Voortdurend rollen de e-mails binnen met de vraag om verdere verduidelijk en andere formuliertjes die ook ingevuld moeten worden. 

Op zich natuurlijk helemaal niets mis met een goede en transparante administratie maar wel een vervelende bezigheid. De vraag dringt zich op of haar vorige managers wel duidelijk geweest zijn of dat de nieuwe gewoon extra veel materiaal wil hebben om indruk te maken op zijn nieuwe baas. Laten we er maar vanuit gaan dat al deze administratie zijn nut heeft om VSO International te gaan overtuigen dat Cambodja nog wel wat extra geld kan gebruiken.

Al was het maar om gelijkwaardig aan andere NGO’s te kunnen gaan vergoeden.

Maar goed. De cijfers laten wel zien dat Ans vooruitgang heeft geboekt.

Sovann en baby Sothi zijn weer thuis. Nou ja, thuis. Het is de gewoonte in Cambodja dat kraamvrouwen naar hun ouderlijk huis verhuizen opdat oma moeder en kind kan verzorgen. Een regeling die veelal een maand of wat wordt volgehouden.

We pakken woensdagmiddag de brommer om Sovann in Thala op te zoeken. Mekongbrug over, zo’n 8 kilometer asfalt en vervolgens  een onverharde weg terug richting de rivier en Thala. Tot slot nog een kilometer of 3 slalommen over een smal pad vol kuilen en plassen naar het huis van Sovann’s ouders. Haar moeder straalt ons tegemoet maar Sovann blijkt niet in Thala te zijn. “Sovann, Stung Treng”, herhaalt ze terwijl ze richting rivier wijst. Lekker. Mama probeert haar te bellen maar Sovann neemt, zoals wij ook al hebben geconstateerd, haar telefoon niet op. Okay, dezelfde slalom terug naar Stung Treng om te zien of ze bij de ouders van haar man Chenda verblijft.

Gelukkig is Sovann daar wel aanwezig. Sothi ligt in een hangmat te slapen en Sovann komt uit een slaapkamertje. De ouders van Chenda hebben een soort van restaurant en aangezien dit ook de leefruimte is kan er van enige privacy geen sprake zijn. De reden dat ze niet in Thala verblijven is eenvoudig. Dichterbij het ziekenhuis. De ziekte van Sothi heeft ze danig geschokt. En terecht want wij denken dat het kantje boord is geweest.

Al bij het zien van de eerste foto’s van Sothi vond Ans hem erg klein. “Hij lijkt wel dysmatuur”, te mager. De foto’s die Sovann op haar mobieltje toont van een Sothi met koorts zijn akelig. Een mager, geel en asgrauw ventje. 

Ans schrikt zichtbaar maar houdt haar mond. De tocht naar het ziekenhuis vanuit Thala is illustratief voor de moeilijke bereikbaarheid van de gezondheidszorg in Cambodja.

Om 12 uur ‘s nachts vertrekken Sovann en Chenda naar het ziekenhuis omdat Sothi gloeiend heet is en hevig koorts heeft. Ze vertrouwen het niet meer. Wij denken dat hun instinct goed is geweest om niet tot de volgende ochtend te wachten. Achterop de brommer in het pikkedonker is geen optie mede gezien de erbarmelijke staat van het weggetje in het regenseizoen. Ze besluiten met het bootje van Sovann’s broer te gaan.

We kunnen er ons een vage voorstelling bij maken hoe dat is gegaan. Met een zaklampje naar de rivier om het bootje te zoeken. Paniek en vol gas over de nachtelijke Mekong / Sekong naar de steiger in Stung Treng. Hollen naar het ziekenhuis en maar hopen dat daar iemand hulp kan bieden.

Ze zijn razend snel want schijnen er slechts een dik uur over te doen.

We hebben al geschreven over onze kraamvisite in het ziekenhuis en zijn blij dat de ‘zwarte pilletjes’ hun werk gedaan hebben. Sovann haalt Sothi uit zijn hangmat want ze wil graag dat Ans hem onderzoekt. Sothi heeft weer een gezonde kleur en mooie bolle wangen. Zijn buikje heeft een normale omvang en het ergste leed schijnt geleden. Hoewel Sovann zich meer op haar gemak voelt in Thala is het heel verstandig om in Stung Treng te blijven. Het gebrek aan privacy is per slotte een normaal gegeven omdat ze toch al bij de ouders van Chenda in huis wonen.

Bij onze pagode wordt druk gewerkt. Er wordt een monnikenverblijf (?) gerestaureerd en men is bezig met nieuwe dakspanten te timmeren. Iets verder op het terrein zijn mannen bezig een boot te bouwen van bamboe. Een monnik die over wat Engels beschikt legt uit dat deze boot komende week te water wordt gelaten. Blijkbaar worden er vuurfakkels op geplaatst en laten ze de boot vervolgens over de rivier afdrijven. Zijn Engels is niet voldoende om iets over het waarom te vertellen. Martins Khmer laat nog veel meer te wensen over. We zullen zien en misschien volgende week verslag uitbrengen van dit ritueel.

Li Hai